<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Your Friendly Neighborhood Spider-Man; Peter Parker’ın Örümcek Adam’a dönüşme yolculuğunu, karakterin erken çizgi roman kökenlerini kutlayan bir tarzda ele alıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar:&nbsp;29 Ocak’te Disney+’ta yayımlanmaya başlayacak animasyon dizi, Parker’a Tony Stark yerine Norman Osborn’un mentorluk ettiği alternatif bir evrende geçiyor. Fragman <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=N3J2JRQg040&pp=ygUHdHJhaWxlcg%3D%3D" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">burada</a>.</li></ul>

Aposto Gündem

Bugün artık ne giyeceğimizden kime oy vereceğimize kadar pek çok kararı, çevrimiçi platformlarda veriyoruz. Bu sürecin, çoğu zaman tüm seçeneklerin önümüze sunulduğu ve özgür irademizle seçim yaptığımız bir ekosistemde tamamlandığını varsayıyoruz. Fakat algoritma ve makine öğrenimi gibi teknolojilerin gelişimi, karar alma davranışımızın yalnızca özgür irademizle bağlantılı olmadığı bir geleceğin kapılarını da aralıyor.&nbsp;Cambridge Üniversitesi araştırmacıları tarafından yapılan yeni bir çalışma da yapay zeka araçlarının, çok yakın bir gelecekte kitlelerin çevrimiçi karar alma süreçlerini manipüle etmek için kullanılabileceğine <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/technology/2024/dec/30/ai-tools-may-soon-manipulate-peoples-online-decision-making-say-researchers" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">işaret etti</a>. Çalışma ayrıca, yapay zeka araçlarının kullanıcı niyetini anladığı, önceden tahmin ettiği, kimi zaman manipüle ettiği ve yüksek doğruluktaki tahminleri milyonlarca dolar karşılığında şirketlere sattığı bir “niyet ekonomisinin” doğuşuna işaret etti.&nbsp;Ayrıntılar: Çalışma ekibi, niyet ekonomisini sosyal ağların kullanıcıları platformlarına bağımlı kıldığı ve bu sürede onlara reklamlar gösterdiği "dikkat ekonomisinin" halefi olarak nitelendirdi. Bu yeni ekonomi modelinde yapay zeka alanında öncü şirketlerin, kullanıcı motivasyonları hakkında edindikleri verileri en yüksek teklif veren şirketlere satacağı bir gelecek öngörüldü.&nbsp;Çalışma ekibinden Dr. Jonnie Penn, uzun yıllardır dikkat süresinin internetin para birimi olduğunu hatırlatarak kullanıcıların Facebook ve Instagram gibi sosyal medya platformlarıyla dikkat sürelerini paylaşmasının çevrimiçi ekonomiye yön verdiğini dile getirdi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Niyet ekonomisinin de kullanıcı motivasyonlarını internetin ana para birimi hâline getireceğine dikkat çeken Penn, öngörülemeyen sonuçlarının kurbanı olmadan önce bu tip bir ekonominin adil seçim, özgür basın ve eşit piyasa rekabeti gibi beklentiler üzerindeki olası etkilerini düşünmeye başlamamız gerektiğini de sözlerine ekledi.&nbsp;</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Reklamverenler, şu anda dikkat süresini satın alıyor</h2>Çalışma, ChatGPT gibi yapay zeka araçlarının temelini oluşturan büyük dil modellerinin yakın bir gelecekte niyete dayalı, davranışsal ve psikolojik verileri baz alarak kullanıcıların davranışlarını öngörmek ve onları yönlendirmek için kullanılacağını söylüyor.&nbsp;Dikkat ekonomisinde reklamverenler, kullanıcıların dikkat süresini satın alıyor. Büyük dil modellerinin de gelecekte kullanıcıya “Bu gece Örümcek Adam’ı izlemeyi düşünür müsün?” ya da “Bu sıralar fazla çalıştığından bahsettin. Senin için bir sinema bileti alayım mı?” gibi sorular yönelterek kullanıcı dikkatine gerçek zamanlı olarak erişebileceği öngörülüyor. Bu gibi etkileşimlerin de davranışsal izler ve psikolojik profil gibi faktörlerle eşleştirmek için dinamik olarak kurulacağı ifade ediliyor.&nbsp;Ek olarak:&nbsp;Çalışmaya göre niyet ekonomisinde büyük dil modelleri, kullanıcının politik görüşü, kelime tercihleri, yaşı ve cinsiyeti gibi faktörleri temel alarak belirli bir amaca ulaşma olasılığını maksimuma çıkarabilir. Bu amaç, kullanıcıya bir sinema bileti satmaktan kullanıcının bir mutfak robotu almasını sağlamaya kadar pek çok farklı formda hayat bulabilir. Bu tip bir ekosistemde yapay zeka modelleri, reklamverenin ya da bir işletmenin hizmetindeki etkileşimi de yönlendirecektir.&nbsp;Benzer şekilde reklamverenler, çevrimiçi reklamlar oluşturmak için üretken yapay zeka araçlarından daha fazla faydalanma yoluna da gidecektir.&nbsp;Cicero:&nbsp;Çalışma, Meta’nın rakibin niyetini tahmin etmeye dayalı bir oyun olan Diplomacy'de gerçek insanlara denk başarı elde eden yapay zeka modeli Cicero’ya da atıfta bulundu. Daha sonra Meta’nın, bu gibi teknolojilerden faydalanarak bir kullanıcının restoran, uçuş veya otel rezervasyonu yapma niyetini reklamverenlere satabileceği bir geleceğin uzakta olmadığına işaret edildi.&nbsp;Önemli ayrıntı:&nbsp;Hâlihazırda insan davranışlarını tahmin etmeyi ve buna dayalı gelir elde etmeyi hedefleyen bir sektör bulunuyor. Fakat çalışma, yapay zekanın bu uygulamaları çok daha veriye dayalı, dinamik ve kişiselleştirilmiş bir hâle getireceğini savunuyor.

Quando AI

Cambridge Üniversitesi araştırmacılarının yeni bir çalışması, yapay zekanın yakında çevrimiçi karar alma süreçlerimizi manipüle edebileceğini ortaya koydu. Çalışma, ayrıca şirketlerin insan davranışlarına ilişkin yapılan doğru tahminlere milyonlarca dolar ödeme yaptığı bir “niyet ekonomisinin” doğuşuna işaret etti. 

Niyet ekonomisi: Yapay zeka kararlarımızı manipüle edebilir mi? 

Haberler bölümünde yer vermediğimiz, bu hafta çıkan taze bir haber vardı aslında. Kendisi çarpıcı bir konuya yelken açıyor ve üzerine özel olarak konuşulması gerektiğini düşündüğüm için bu bölüme sakladım. Öncelikle haberden bahsedeyim.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;" type="disc"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Amazon Prime, live-action bir God of War dizisi üzerinde çalışmaya başladığını duyurdu.</li></ul>Bu kulağa nasıl geliyor? İyi, iyi... Güzel yani. Seriyi seven ve tüm oyunlarını elden geçirmiş biri olarak söylüyorum, heyecan verici. Fakat bugün bahsedeceğim şey, God of War serisinin iç dinamikleri ya da dizi üzerine tahminlerim değil.<img src="https://images.aposto.com/2022/2/3/1647393273171.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable" width="550">Kaynak: Santa Monica StudiosSinema, neredeyse 120 yıllık bir geçmişe sahip ve bu geçmiş de dönemlere ayırılabilir. Her dönemde farklı bir tema, farklı bir janra hâkim oldu bu dünyaya. Örneğin 1940 ve 1950’li yıllarda savaş hakimken 1960’lı yıllarda aşk, 1970-1990 döneminde ise mafya ile çete savaşları vardı. Elbette kısa geçiş dönemleri yaşansa da 2010 senesinden günümüze kadar gelinen noktada net bir süper kahraman hikayeleri dönemi yaşıyoruz. Garip de bir dönem; çünkü izleyici, daha evvel sınırları çizilmiş, kuralları konulmuş ve belli bir çerçeveye oturtulmuş, sadece 5-6 farklı şablona ait onlarca aynı filmi izledi ve yine ilginçtir, çoğunlukla beğendi…<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: medium none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“Belli bir şablona göre derken?..”</h3><img src="https://images.aposto.com/2022/2/3/1647393395492.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.21" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable" width="550">Kaynak: Know Your MemeMarvel Sinematik Evreni üzerinden bunu anlatmak, çok fazla filme ev sahipliği yaptığı için daha kolay olacak. Dikkatli bir şekilde bakacak olursanız, her filmde olay sıralamaları, neredeyse birebir örtüşecek şekilde ilerler. Yalnızca karakterler ve mekanlar değişir. Örneklendirme adına Marvel’ın göz bebeği, mahallenizin dostu Örümcek Adam’ı ele alalım. Serinin ilk iki filminde de karakterimiz normal hayatına devam etmeye çalışırken bir okul gezisi vuku bulur ve kahramanımız bir sebepten ötürü bu geziden ayrı düşmek durumunda kalır. Bir yandan sevdiği kız ile vakit geçirmek isterken diğer tarafta ise kötü adam olduğunu henüz bilmediği karakter ile bir şekilde etkileşim halindedir. Bu olaylar ilerlerken kimliğini, belli seviyede yakın olduğu insanlara açıklamak durumunda kalır. En sonunda ise kötü adamın gerçek kimliğini öğrenir ve bununla baş etmek zorunda kalır. İki filmi de temelde ayıran tek nokta, final sekanslarıdır. Genel hatlarıyla bu olay örgüsünü, karakterlerin yaşlarına ve konumlarına binaen sadece mekân değişiklikleri yaparak başka Marvel filmlerinde de görebilirsiniz. Buna en büyük örnek, Iron Man (2008) filmidir. Örnekler çoğaltılabilir.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: medium none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">“E peki, bunu yapan bir tek süper kahraman filmleri mi yani Sinemacı Adam?!”<img src="https://images.aposto.com/2022/2/3/1647393783846.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.01" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable" width="550">Tabii ki de değil. Tüm janralara baktığınızda birbirinin kopyası yüzlerce, hatta belki binlerce iş görebilirsiniz. Dini ögelerle bezenmiş korku, avanak-romantik-komedi, kurşun geçirmez savaş kahramanı filmleri… Liste uzar gider. “Peki, bu iş nasıl oldu da bu hale geldi?” Gerçekten birçok sebebi var. Bugüne kadar oldukça yaratıcı, aklı başından alan, sayısız işin yapılmasından tutun da bu sektörde elle tutulur bir iş yapmak istedikten sonra harcanacak paranın her geçen gün katlanarak artıyor olmasına kadar. Bunlardan biri de sinemanın sözde sahiplerinin dışarıya kapalı oluşu. Konuyu dört koldan serdiğime göre, artık uçlarından tutup paket haline getirebilirim.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: medium none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“Sadede gel!..”</h3><img src="https://images.aposto.com/2022/2/3/1647394090015.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.30" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable" width="550">Sene 2006-2007 civarlarında Amerika’da çok genç bir eleman var. Adı da Neil Druckmann. Naughty Dog isimli oyun şirketinde bir oyun yazılımcısı kendisi. Sinema da çok büyük tutkusu. İstiyor ki bir filmi olsun. Tabii filminin olması için önce bir senaryo şart. Oturuyor, karalıyor bir şeyler. Bitirdiğini düşündüğünde de sağa sola gidip sunuyor projesini. Onlarca yapım şirketi geziyor. Tabii ses, seda yok. Bir geri dönüş alamıyor genç Druckmann. Sonra diyor ki “Ya, ben bir oyun şirketinde çalışıyorum zaten. En iyisi bunu bir oyun senaryosu haline getireyim. Nasılsa programlama da biliyorum. Duruma göre hareket ederim, nedir yani? Hem belki içinde yer aldığım şirket, oyunu yapmaya da karar verir.” Elbette çok üstünkörü anlattım bu hikâyeyi; fakat bahsettiğim senaryo, ikinci oyunuyla birlikte tarihin en çok ödül alan oyunu “The Last of Us”ın senaryosu.The Last of Us dizisi, HBO’da halihazırda yapım aşamasında ve 2023 senesinde yayına girmesi bekleniyor. Hani demiştim ya bir önceki paragrafta, “Onlarca yapım şirketi geziyor Druckmann.” diye. Bu şirketlerden biri de Warner Bros. Peki, HBO hangi medya kuruluşuna ait? O da Warner Media. Ne değişti de bu karar alındı peki? Çünkü artık The Last of Us, milyonlarca seveni olan hazır bir marka. Yok mu başka oyundan devşirme yapım örnekleri?<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Halo: En köklü oyun serilerinden biri. 24 Mart tarihinde Paramount Plus platformunda ilk sezonuyla yayında olacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arcane: Geçtiğimiz sene&nbsp;Netflix'te animasyon türünde izlenme rekorları kırdı. Şahane iştir. Önümüzdeki haftalarda kendisi hakkında kaleme alacağım bir yazı sizi bekliyor olabilir.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Castlevania: 4 sezon süren şahane bir animasyon diziydi. Bu oyun serisinin geçmişi, neredeyse 40 yıla dayanıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">The Cuphead Show: Zorluğu ile dillere pelesenk olan oyunun dizisi, geçtiğimiz ay Netflix'te yayına girdi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Witcher:&nbsp;RPG (Rol yapma oyunu) dediğinizde akla gelen ilk isimlerden biri ve tarihin en çok ödül kazanan ikinci oyun serisi konumunda. Üçüncü sezonunun eli kulağında.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Uncharted, Tomb Raider, Assassin's Creed ve daha birçok marka da başarısız bir şekilde beyaz perdeye yakın tarihlerde uyarlandı.</li></ul><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: medium none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“Sadet ve saadet farklı şeyler.”</h3><img src="https://images.aposto.com/2022/2/3/1647395322331.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.01" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable" width="550">Kaynak: MediumDaha evvel de oyun senaryoları, beyaz perde ya da TV ekranlarına uyarlandı elbette; fakat bu denli sık yaşandığı bir dönem, tarihte hiç olmamıştı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Yakın zamanda yayına girmiş ya da girecek olan bunca oyun uyarlaması yapımı görüyor olmak,</li><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Netflix ve Amazon Prime gibi sektörün dev platform yöneticilerinin de zaman zaman çıkıp, "Artık eskisi gibi hikayeler gelmiyor. Yeni yazarlar çıkmıyor." açıklamaları,</li><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Risk planlaması çerçevesinde yeni bir marka yaratmak yerine, hazır markalara harcanan devasa paralar,</li><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Seyircinin bu yapımları talep ediyor olması,</li><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Uyarlamalarda birçok işin kendiliğinde çözülme kolaylığı,</li><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Ve en önemlisi: Oyun sektörünün son 10 senede gelir-gider tablosunda sinema sektörünün fazlasıyla önüne geçmiş olması.</li></ul>Tüm bunların ışığında sinemada -en azından şu an için- yeni hikayelerin üretilememesi, kısaca denizin bitmesi sonucu, yüz yılı aşkın süredir ana akım adına dışarıya kapalı olan bu sektör, daha 5-6 yıl öncesine kadar burun kıvırdığı ve kapısından içeriye asla adım attırmadığı oyun sektörünün kapısını kendisi çalmak zorunda kaldı. Hani dönemlerden bahsetmiştim ya, kim bilir belki de bundan 50 yıl sonra, "Oyun senaryolarının sinemadaki altın çağı" olarak adlandırılacak döneme girmişizdir bile.Bundan rahatsız olmasam da mutlu değilim elbette. Yanlış anlaşılmasın, oyun senaryolarından bahsetmiyorum. Bu, "Sinema camiasında yeni kalemler yetişmiyor." safsatasının tüm dünyada -neredeyse- kabul görmesini kastediyorum. Çünkü emin olun; kendini göstermeye çalışan, çok yetenekli kalemler, yönetmenler var ve tabiri caizse kendilerini yırtıyorlar bir yerlere gelebilmek için. Fakat bu sektörün yeniliğe kapalı oluşu... Velhasıl bağımsız bir yönetmen olarak sana karşı kalbim biraz kırık, sinema ve camiası. Ama muhakkak bir gün bizim de çiçeklerimiz açacak. Üstelik üç ayak üstünde, kaliteli bir lens eşliğinde...

Örümcek Adam ile ilgili hikayeler